प्रज्ञाविवर्धन स्तोत्र – Pradnya Vivardhan Stotra
हे स्तोत्र भगवान कार्तिकेयावर रचले गेले आहे. कार्तिकेय हा भगवान शिव आणि पार्वतीचा पुत्र आहे. रुद्रयामल तंत्र या ग्रंथात या स्तोत्राचे वर्णन केले आहे. या स्तोत्रात भगवान कार्तिकेयच्या २८ नावांचे वर्णन केले आहे. हे भजन अतिशय प्रभावी आहे. दक्षिण भारतात कार्तिकेय ‘सुब्रमण्य’ या नावाने प्रसिद्ध आहे.
प्रज्ञाविवर्धन स्तोत्र हे एक अत्यंत महत्वाचे आणि प्रभावी स्तोत्र आहे, जे ज्ञान आणि बुद्धीची वृद्धी करण्यासाठी समर्पित आहे. हे स्तोत्र प्राचीन भारतीय तत्त्वज्ञान आणि वेदिक ज्ञानावर आधारित आहे, आणि विशेषतः साधकाच्या आंतरिक ज्ञानाला जागृत करण्यासाठी उपयुक्त मानले जाते. ‘प्रज्ञाविवर्धन’ म्हणजे ‘बुद्धीचा विकास करणारा’ असा अर्थ असलेले हे स्तोत्र, मानसिक शांती, विवेक, आणि बोध यांची वृद्धी करते.
हे स्तोत्र साधकाच्या जीवनात प्रगती आणि यशासाठी एक शक्तिशाली साधन मानले जाते. याचे नियमित पठण आणि ध्यान केल्याने ज्ञानाची गोडी लागते आणि शंकराचार्यांप्रमाणे मनुष्याच्या जीवनात शुद्धता, शांती आणि प्रसन्नता प्राप्त होते.
प्रज्ञाविवर्धन स्तोत्र
अस्य श्रीप्रज्ञाविवर्धन-स्तोत्र-मं
स्वामी कार्तिकेयो देवता। अनुष्टुप् छंद: ॥
मम सकल विद्यासिद्ध्यर्थं जपे विनियोग:।
श्रीस्कंद उवाच ॥
योगीश्वरो महासेन: कार्तिकेयोSग्निनन्दन: ।
स्कंद:कुमार: सेनानी: स्वामिशंकरसंभव: ॥१॥
गांगेयस्ताम्रचूडश्च ब्रह्मचारी शिखिध्वज: ।
तारकारिरुमापुत्र: क्रौंचारिश्च षडानन: ॥२॥
शब्दब्रह्मसमुद्रश्च सिद्ध:सारस्वतो गुह: ।
सनत्कुमारो भगवान् भोगमोक्षफलप्रद: ॥३॥
शरजन्मा गणाधीशपूर्वजो मुक्तिमार्गकृत ।
सर्वागमप्रणेताच वांछितार्थप्रदर्शन: ॥४॥
अष्टाविंशति नामानि मदीयानीति य: पठेत् ।
प्रत्यूषं श्रद्धयायुक्तो मूको वाचस्पतिर्भवेत् ॥५॥
महामंत्रमयानीति मम नामानुकीर्तनम् ।
महाप्रज्ञामवाप्नोति नात्र कार्या विचारणा ॥६॥
॥ इति श्री प्रज्ञाविवर्धन स्तोत्रं संपूर्णम् ॥